O psychoterapii

Zaczyna się dość irytująco: żona, partner, ojciec, siostra, dziewczyna mówi Ci: „Za często, za dużo pijesz”, „Czy Ty coś bierzesz? Od dawna nie jesteś sobą.”, „Co Ty robisz z pieniędzmi, na nic Ci nie wystarcza? Niedawno miałaś podwyżkę”,

„Czy oni muszą się mnie ciągle czepiać?” – myślisz. Wściekasz się, odsuwasz, ukrywasz.

Zdarza Ci się zrobić coś, czego byś nie chciał, no ale przecież każdemu mogą puścić hamulce, masz tyle na głowie. Ogromny stres i odpowiedzialność. „Więcej tego nie zrobię” – obiecujesz sobie. Lecz już po paru dniach znowu tylko jedno piwo, tylko jedna gra, tylko jeden joint, tylko drobne zakupy… Uff ulga. A potem bezradność, zagubienie – „No nie! Miałem tego nie robić…”

„No dobra zdarzyło się, ale nie jestem uzależniony/na, uzależniony jest Kazik wygląda jak kwit na węgiel, u mnie wszystko jest dobrze”- myślisz. Nikomu nie powiesz, że w głębi ducha wiesz, że coś jest nie tak, nie przyznasz się do tego. Łatwo przychodzi Ci przekonać siebie, że wszystko jest w porządku, ale w głębi duszy, nie jesteś zadowolony z obrotu spraw.

Rozumiemy to. To bardzo trudny moment w życiu przyznać: coś jest nie tak z moim piciem, zażywaniem, graniem, seksem, zakupami czy pracą. Najgorszy jest wstyd, trzyma nas jak w pułapce, nie pozwala prosić o pomoc, nie pozwala nawet przyznać tego przed samym sobą. Zaczynamy się zaplątywać. Wszystkie próby samodzielnego poradzenia sobie z problemem komplikują go jeszcze bardziej. Ale najtrudniej jest stwierdzić „potrzebuję pomocy”.

Uzależnienie to bardzo demokratyczna choroba, przydarza się młodym i starym, biednym i bogatym, niewykształconym i wykształconym. Choć ciągle w naszych głowach funkcjonuje jako zły sposób prowadzenia się czy słabość charakteru, prawda jest taka, że coraz więcej osób w naszym kraju ma tego rodzaju problemy. Wg danych CBOSu na rok 2015: ok. 760 000 Polaków jest uzależnionych od alkoholu, ok. 100 tys. problemowo zażywa narkotyki, 6,2% jest uzależnionych od sieci, 19,1% to pracoholicy, 4% kompulsywnie robi zakupy, 5,3% boryka się z uzależnieniem od hazardu. I choć problemy te są znane od stuleci, to leczenie ich zaczęto prowadzić dopiero w końcu XX wieku. A ostanie kilkanaście lat dopiero przyniosło rozwój rzetelnej naukowej wiedzy dotyczącej tego problemu.

Oferując terapię uzależnień wiemy, jaki wysiłek podejmuje każdy, kto decyduje się wprowadzić zmiany w swoim życiu. Dysponujemy wiedzą, doświadczeniem, a przede wszystkim kameralnymi warunkami, w których można w spokoju zastanowić się czy to, z czym się borykasz to już uzależnienie. Wszak na drodze od abstynencji i okazjonalnego używania do uzależnienia są jeszcze co najmniej dwie stacje ostrzegawcze: używanie ryzykowne, kiedy przekraczamy granice ilości bądź częstotliwości oraz używanie szkodliwe – kiedy w wyniku używania pojawiają się negatywne konsekwencje. Jak to bywa w większości chorób – im szybciej zajmiemy się problemem, tym łatwiej nam to pójdzie.

Z muzykoterapii korzysta się w celu:

  • uspokojenia i rozluźnienia
  • ujawnienia i rozładowania zablokowanych emocji i napięć
  • poprawy komunikacji
  • nauki odpoczynku i relaksacji
  • wzmocnienia i ułatwienia rehabilitacji i procesu leczenia
  • poprawienia kondycji psychofizycznej, wzrostu pozytywnego nastawienia do życia i sił witalnych
  • wytworzenia za pośrednictwem muzyki równowagi pomiędzy sferą przeżyć emocjonalnych a procesami fizjologicznymi

Muzyka zmniejsza stres, łagodzi strach, dodaje energii i poprawia pamięć. Ponadto:

  • pozwala na docieranie do głęboko ukrytych konfliktów
  • wydobywa i aktywizuje emocje
  • poprawia nastrój
  • dostarcza pozytywnych przeżyć
  • daje szansę rozładowania napięcia
  • pozwala na specyficzne doznania mogące doprowadzić do głębszego zainteresowania muzyką

W sesji muzykoterapii może uczestniczyć każda osoba, bez względu na poziom jej umiejętności muzycznych.

Muzykoterapia w podejściu psychoterapeutycznym może być realizowana metodami:

  1. odreagowująco – wyobrażeniowymi oraz aktywizującymi emocjonalnie (muzyka jako wsparcie przy uzyskiwaniu zmian wyobrażeń)
  2. treningowymi (muzykoterapia indywidualna, muzyka jako pozytywne wzmocnienie terapii behawioralnej)
  3. relaksacyjnymi (z elementami wizualizacji)
  4. komunikatywnymi (terapie rodzinne, improwizacje z łatwo dostępnym materiałem muzycznym pozwalają uwidocznić istniejące relacje na mniej kontrolowanym poziomie niż słowa)
  5. kreatywnymi (poszukiwanie nowych, pozawerbalnych możliwości komunikacji)
    ekstatycznymi,
  6. estetyzującymi, kontemplacyjnymi (metod E.Lecourt tzw. „karmienia” dźwiękiem)

Muzykoterapia może być wykorzystywana zarówno w terapii indywidualnej, terapii rodzinnej (pomoc w nawiązywaniu dobrego kontaktu i wzajemnego zrozumienia) jak i w terapii grupowej (opanowanie nowych zachowań społecznych, współdziałania, otwierania się przed innymi, ufności, wzbudzania zaufania).

Warto zwrócić się po pomoc do specjalisty, psychoterapeuty, gdy w związku, w którym pozostajemy pojawiają się problemy, którym nie potrafimy samodzielnie, konstruktywnie podołać. Liczenie, że” problem sam się rozwiąże”, a „czas leczy rany”, w większości sytuacji nie przynosi efektów, a wręcz pogłębia kryzys. Niektórzy specjaliści twierdzą, że pary udają się po pomoc do psychoterapeuty o kilka lat za późno, co istotnie wpływa na rezultaty i czas terapii.

Podstawowym, najbardziej ogólnym celem terapii pary jest polepszenie relacji między partnerami.

Osoby zgłaszające się na terapię oczekują, że pozwoli ona odbudować ich wzajemne stosunki. Zazwyczaj chcą podczas terapii rozmawiać o tym, w jaki sposób lepiej siebie rozumieć, jak lepiej się komunikować, jak skuteczniej rozwiązywać problemy, jak w sytuacjach konfliktowych dochodzić do konsensusu. Stopniowo uczą się siebie słuchać, wyrażać siebie w sposób zrozumiały dla partnera, mówić o potrzebach, marzeniach, prosić o wsparcie, oczekiwać konkretnej pomocy.

Podczas terapii partnerzy pracują nad:
– ustalaniem wspólnych celów dla ich związku oraz ich realizacją
– ulepszaniem procesu komunikacji w związku – uczą się spoglądać na sytuacje z perspektywy partnera , nadawania im znaczeń istotnych dla partnera; budują przestrzeń, w której bezpiecznie wyrażają swoje refleksje i odczucia, określają swoje wartości , potrzeby i znaczenia;
– pogłębianiem więzi emocjonalnej
– w sytuacji ostrego konfliktu ustalają możliwe dla nich sposoby rozwiązania sytuacji – z separacją czy rozwodem włącznie

Istnieje wiele metod oraz technik pracy z dziećmi. Można je podzielić na różnego rodzaju grupy ze względu na rodzaj zaburzenia, trudności występujących u dziecka.

Zarówno na dzieci, jak i na dorosłych działa wiele źródeł wywołujących napięcie organizmu. Jako dwa najważniejsze wymienia się napięcie fizjologiczne, którego źródłem są lęki i wszelkiego rodzaju niepokoje oraz napięcie pochodzące z niezaspokojonych potrzeb psychicznych. Istnieje wiele sytuacji, które narażają dziecko na tego rodzaju napięcia. Przykładem może być rozpad dotychczasowej rodziny dziecka, środowisko rówieśnicze, szczególnie, kiedy dziecko jest bardziej wrażliwe i mało odporne na różne ataki ze strony innych dzieci, czy też szkoła, w której stawiane są dziecku wymagania przekraczające jego możliwości. W celu zmniejszania napięcia psychicznego oraz poprawy funkcjonowania i samopoczucia dziecka można stosować różnego rodzaju techniki terapeutyczne i relaksacyjne.

Jedną z form pracy z dziećmi są techniki parateatralne. Jedną z nich, najczęściej stosowaną do pracy z grupą jest technika zamiany ról. Polecana jest ona głównie do pracy z dziećmi przejawiającymi zaburzenia emocjonalne, u których zaobserwować można np. nieśmiałość, objawy zahamowania lub agresję. Technika ta polega na tym, że należy dostosować rolę, jaką dziecko ma odegrać do rodzaju deficytu, jakiego posiada. Ma mu ona umożliwić zdobywanie nowych doświadczeń oraz lepszych umiejętności funkcjonowania w grupie. Zupełnie inne role powierzamy podczas takiej formy pracy dziecku z zachowaniami agresywnymi, a inne dzieciom nieśmiałym, wycofanym w kontaktach grupowych. Przykładem może być inscenizacja związana z pracą w szkole, w której dzielimy dzieci na uczniów oraz nauczycieli, czy też scenka związana z wypadkiem drogowym dla troszkę starszych dzieci, w której możemy podzielić je na wiele ról np. lekarz, osoba dzwoniąca po pomoc, poszkodowana w wypadku itd. Tematykę takich zajęć można modyfikować w zależności od rodzaju grupy, z którą pracujemy. Celem takiej techniki jest nauka empatii, ról społecznych oraz np. zyskanie aprobaty grupy przez dziecko nieśmiałe.

Inną ciekawą metodą terapeutyczną stosowaną w pracy z dziećmi jest arteterapia np.  metoda malowania dziesięcioma palcami, której twórcą jest pedagog R. F. Show. Niewątpliwymi zaletami tej metody są uwalnianie od zahamowani, wzmacnianie wiary we własne siły, podbudzanie wyobraźni oraz ekspresji, pokonywanie własnych lęków przez dziecko.

 Współcześnie częstym problemem u dzieci są zaburzenia zachowania i emocji takie jak: zaburzenia zwane zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zaburzenie to polega na „ograniczonej zdolności hamowania zachowań” składa się z trzech cech takich jak: nieumiejętność skupienia uwagi, impulsywność i nadruchliwość; ma swój początek zwykle przed ukończeniem siódmego roku życia. Interpersonalne trudności dziecka związane z nadpobudliwością wynikają z niepodporządkowywania się poleceniom i z braku samokontroli . Dzieci z takim zaburzeniem uczy się szczególnie umiejętności panowania nad sobą, a także umiejętności niezbędnych dla koncentracji oraz zmniejszania, bądź modulowania nadmierną aktywnością ruchową.

Terapia psychologiczna dzieci ma na celu rozwój kompetencji poznawczych, emocjonalnych oraz społecznych. Podczas takich zajęć ćwiczone są następujące umiejętności i zdolności:

  • rozwijanie zdolności komunikacyjnych
  • uzyskiwanie kompetencji społecznych i interpersonalnych
  • rozpoznawanie i nazywanie relacji międzyludzkich
  • nauka odpowiedniego zachowania w niebezpiecznych i trudnych sytuacjach
  • praca nad rozwojem inteligencji emocjonalnej
  • rozwijanie zdolności rozpoznawania i wyrażania emocji własnych oraz u innych osób

Na pierwszym spotkaniu psycholog przeprowadza wywiad z rodzicami dziecka, którego celem jest uzyskanie informacji o ważnych sytuacjach w życiu dziecka, przebiegu jego rozwoju, przebytych chorobach, ustaleniu aktualnych trudności dziecka, a także sposobu funkcjonowania całej rodziny.

W naszym gabinecie przeprowadzamy diagnozę oraz terapię dzieci i młodzieży z:

  • całościowymi zaburzeniami rozwoju (autyzm, zespół Aspergera),
  • zaburzeniami zachowania, emocji,
  • deficytami w zakresie kompetencji społecznych,
  • zaburzeniami psychicznymi w chorobach somatycznych,
  • zaburzeniami lękowymi np. fobią szkolną, depresyjnymi,
  • nadpobudliwością psychoruchową,
  • trudnościami związanymi z rozwojem umiejętności szkolnych,
  • w kryzysie związanym z trudną sytuacją życiową.